Shiro Satsuma
Şiro Satsuma (白薩摩, "Beyaz Satsuma") — Satsuma domeninden (zemaneviy Kagosima prefekturası) peyda olğan yapon çanaqlarınıñ yüksek rafinirlengen çeşitine aittir. O, filtiş tüsteki sirlenüvi, mürekkep polihrom emal bezekleri ve ayrıca ince tırtır örnekleri (kannü) ile bellidir. Şiro Satsuma yapon keramikasınıñ eñ ürmetli şekillerinden biridir ve ğarpta Meydzi devrinde (1868–1912) ayrıca nam qazandı.
Tarih
Şiro Satsumanıñ asıl oluv tarihı XVII asırnıñ başına barıp toqtay, o vaqıtta yaponlarnıñ Koreyağa ücümlerinden soñ (1592–1598) köre çanaqçıları Simadzu urufı tarafından cenübiy Küsüge ketirilgen edi. Bu çanaqçılar Satsuma domeninde furunlar qurıp, çeşit türlü keramik savutlar çıqardılar.
Vaqıt keçtikçe, Satsuma savutlarınıñ üç esas kategoriyası peyda oldı:
- Kuro Satsuma (黒薩摩, "Qara Satsuma"): demirge zengin çamurdan yapılğan rustik, qara renkli taş savutlar. Bu mallar qalın, qaviy olıp, birinci nevbette kündelik ya da yerli maqsatlar içün qullanıla edi.
- Şiro Satsuma (白薩摩, "Beyaz Satsuma"): Rafinirlengen beyaz çamurdan yapılğan ve ince çatlaqlar (kannyū) olğan yarı şeffaf filtiş sirinen qaplanğan. Bu parçalar ükümdar samuray sınıfı ve asılzadeler içün çıqarılğan ve çoq vaqıt zarif, aşağı keyfli dizaynğa malik olğan.
- Eksport Satsuma (輸出薩摩): Şiro Satsumanıñ soñki evolütsiyası, mahsus halqara bazar içün keç Edo ve Meydzi devirlerinde yaratılğan. Bu eşyalar yüksek derecede yaraştırılğan, altın ve renkli emallernen sıq boyalanğan, ğarbiy zeyevlerni celp etmek içün ekzotik ya da ikâye levhaları tasvirlengen edi.
Hasiyetleri
Şiro Satsuma öz:
- Filtiş renkli glazur: İnce şeffaflıqqa malik sıcaq, qaymaqlı yüzü.
- Kannü (krek glazur): İnce yüzü çatlaqlarından ibaret qastlı ağdan ibaret olğan ayrıca hususiyet.
- Polihromnıy sirlengen bezek: Adet üzre altın, qırmızı, yeşil ve kök emallerni qabul ete.
- Mötivler:
- Mırza qadınlar ve saray adamları .
- Diniy erbaplar (meselâ, Kannon) .
- Tabiat (çeçekler, quşlar, manzaralar)
- Mifologik ve tarihiy levhalar (hususan "Eksport satsuma"da)
Tehnikalar
İşlep çıqaruv ceryanında:
- Rafinirlengen çamurdan savutnı şekillendirmek.
- Parçanı qattılaştırmaq içün biskvit-atmaq.
- Filtiş sirini sürtmek ve kene atmaq.
- Överglazur emaller ve altınnen yaraştıruv.
- Bezekni qat-qat iritmek içün alçaq araretli bir qaç kere yaqmaq.
Er bir parçanı yapmaq içün aftalar kerek ola bile, hususan yüksek tafsilâtlı "Eksport Satsuma" eserleri.
Eksport devri ve halqara nam
Meydzi devrinde Şiro Satsuma ğarpnıñ yapon sanatına olğan meftünligini qandırmaq maqsadınen bir deñişüv keçirdi. Bu Eksport satsuma adınen belli olğan subjanrnı doğurdı, o dünya sergilerinde kösterildi, şu cümleden:
- 1867 senesi Parijdeki Universel sergisi .
- 1873 senesi Vena dünya yarmarkası
- 1876 senesi Filadelfiyada yüz yıllıq sergi
Bu ise Satsuma savutlarınıñ dünyaca populârlığına ketire. Eksport devriniñ belli ressamları ve studiyaları arasında:
- Yabu Meyzan (Yabe Yöneyama) .
- Kinqozan (Kinkodan) .
- Çin Cukan furunları (Rakovina ömür ofitseri)
== Zemaneviy köntekst == .
Adetteki Şiro Satsuma istisalı eksilse de, o yapon keramikasınıñ mükemmelliginiñ timsali olaraq qalmaqta. Antik Şiro ve Eksport Satsuma parçaları şimdi kollektsionerler ve müzeyler tarafından pek qıdırıla. Kagosimada bazı çuvalcılar Satsuma-yaki (薩摩焼) ananesini saqlap qalmağa ve yañıdan añlatmağa devam eteler.
Satsuma savutlarınıñ çeşitleri
| Tür | Tarif | Maqsatlı qullanuv |
|---|---|---|
| "Kuro Satsuma" | Yerli çamurdan yapılğan qara, köylü taş savutlar | Domen içinde er künki, utilitar qullanuv |
| Şiro Satsuma | Filtiş sirlengen zarif savutlar, çatışma ve ince bezeklernen | Daymö ve mırzalar tarafından qullanılğan; merasim ve köstergiç maqsatlarında |
| Satsumanı eksport etmek | ğarbiy kollektsionerlerge nisbeten müteber yaraştırılğan savutlar; altından çoq qullanuv ve canlı obrazlar | Eksport bazarları içün dekorativ sanat (Avropa ve Şimaliy Amerika) |
Daa baqıñız
Audio
| Language | Audio |
|---|---|
| English |
