Shiro Satsuma
Şiro Satsuma (白薩摩, «Beyaz Satsuma») — Satsuma domeninden (zemaneviy Kagosima prefekturası) kelip çıqqan yapon çalaşlarınıñ yüksek rafinirlengen çeşitine aittir. O, filtiş tüsteki sirlenüvi, mürekkep polihrom emal bezekleri ve ayrıca ince tırtıruv örnekleri (kannü) ile bellidir. Siro Satsuma yapon keramikasınıñ eñ ürmetli şekillerinden biridir ve Meydzi devrinde (1868–1912) ğarpta ayrıca nam qazandı.
Tarih
Şiro Satsumanıñ asıl oluv yolu 17 asırnıñ başına barıp toqtay, yaponlarnıñ Koreyağa ücümlerinden soñ (1592–1598) köre çalaşçılarını Simadzu urufı cenübiy Küsüge ketirdi. Bu çalaşçılar Satsuma domeninde furunlar qurıp, çeşit türlü keramik savutlar çıqardılar.
Vaqıt keçtikçe, Satsuma savutlarınıñ üç esas kategoriyası peyda oldı:
- Kuro Satsuma (黒薩摩, "Qara Satsuma"): Demirge zengin çamurdan yapılğan rustik, qara renkli taş savutlar. Bu mallar qalın, qaviy olıp, birinci nevbette er künlük ya da yerli maqsatlar içün qullanıla edi.
- Şiro Satsuma (白薩摩, "Beyaz Satsuma"): Rafinirlengen beyaz çamurdan yapılğan ve ince tırtıruv (kannü) olğan yarı şeffaf filtiş sirinen qaplanğan. Bu parçalar ükümdar samuray sınıfı ve asılzadeler içün çıqarılğan ve çoq vaqıt zarif, aşağı keyfli dizaynğa malik ediler.
- Eksport Satsuma (輸出薩摩): Edo ve Meydzi devirleriniñ soñunda mahsus halqara bazar içün yaratılğan Şiro Satsumanıñ soñki evolütsiyası. Bu eşyalar yüksek yaraştıruvlı, altın ve renkli emallernen sıq boyalanğan, ğarbiy zeyevlerni meraqlandırmaq içün ekzotik ya da ikâye levhaları tasvirlengen edi.
Hususiyetleri
Şiro Satsuma öz:
- Fil dişi renkli glazur: İnce şeffaflıqqa malik sıcaq, qaymaqlı yüzü.
- Kannü (qırtılğan sir): İnce yüzü çatlaqlarınıñ qastlı ağından ibaret olğan ayrıca hususiyet.
- Polihrom sirlengen bezek: Adet üzre altın, qırmızı, yeşil ve kök emallerni qabul ete.
- Motivler:
- Mırza qadınları ve saray adamları
- Din hadimleri (meselâ, Kannon) .
- Tabiat (çeçekler, quşlar, manzaralar)
- Mifologik ve tarihiy levhalar (hususan «Eksport satsuma»da)
Tehnikalar
İşlep çıqaruv ceryanında:
- Rafinirlengen çamurdan savutnı şekillendirmek.
- Parçanı qattılaştırmaq içün biskvitnen yaqmaq.
- Fil teri glazurini sürtmek ve kene atmaq.
- Över glazurlı emaller ve altınnen yaraştıruv.
- Bezekni qat-qat iritmek içün alçaq araretli bir qaç kere yaqmaq.
Er bir parçanı yapmaq içün aftalar kerek ola bile, hususan yüksek tafsilâtlı «Eksport Satsuma» eserleri.
Eksport devri ve halqara nam
Meydzi devrinde Şiro Satsuma ğarpnıñ yapon sanatına olğan meftünligini qandırmaq maqsadınen bir deñişüv keçirdi. Bu Eksport satsuma adınen belli olğan subjanrnı doğurdı, o dünya sergilerinde kösterildi, şu cümleden:
- 1867 senesi Parijdeki «Universal» sergisi
- 1873 senesi Vena dünya yarmarkası
- 1876 senesi Filadelfiyada yüz yıllıq sergi
Bu ise Satsuma savutlarınıñ dünyaca populârlığına ketire. Eksport devriniñ belli ressamları ve studiyaları arasında:
- Yabu Meyzan (Yabe Yöneyama) .
- Kinkozan (Kinkozan) .
- Çin Cukan furunları (Rakovina ömür ofitseri)
Zemaneviy köntekst
Adetteki Şiro Satsuma istisalı eksilse de, o yapon keramikası mükemmelliginiñ timsali olaraq qalmaqta. Antikvar Şiro ve Eksport Satsuma parçaları şimdi kollektsionerler ve müzeyler tarafından pek qıdırıla. Kagosimada bazı çalaşçılar Satsuma-yaki (薩摩焼) ananesini saqlap qalmağa ve yañıdan añlatmağa devam eteler.
Satsuma savutlarınıñ çeşitleri
| Tür | Tarif | Maqsatlı qullanuv |
|---|---|---|
| Kuro Satsuma | Yerli çamurdan yapılğan qara, köylü taş savutlar | Saa içinde er künlük, utilitar qullanuv |
| Şiro Satsuma | Çırt-qırt ve ince bezekli filtiş sirlengen zarif savutlar | Daymö ve mırzalar tarafından qullanıla; merasim ve kösterüv maqsatlarında |
| Satsumanı eksport etmek | ğarbiy kollektsionerlerge nisbeten müteber yaraştırılğan savutlar; altınnı çoq qullanuv ve canlı obrazlar | Eksport bazarları içün yaraştıruv sanatı (Avropa ve Şimaliy Amerika) |
Daa baqıñız
Audio
| Language | Audio |
|---|---|
| English |
