Shiro Satsuma
Shiro Satsuma (白薩摩, "Satsuma Trắng") là một loại gốm sứ Nhật Bản được tinh chế cao cấp có nguồn gốc từ Lãnh địa Satsuma (ngày nay là tỉnh Kagoshima). Loại gốm này nổi tiếng với lớp men màu ngà, họa tiết men nhiều màu tinh xảo và các họa tiết nứt tinh xảo (kannyū) đặc trưng. Shiro Satsuma là một trong những loại gốm sứ Nhật Bản được đánh giá cao nhất và đặc biệt nổi tiếng ở phương Tây trong thời kỳ Minh Trị (1868–1912).
Lịch sử
Nguồn gốc của Shiro Satsuma bắt nguồn từ đầu thế kỷ 17, khi những người thợ gốm Triều Tiên được gia tộc Shimazu đưa đến miền nam Kyushu sau cuộc xâm lược Triều Tiên của Nhật Bản (1592–1598). Những người thợ gốm này đã xây dựng các lò nung ở Lãnh địa Satsuma, sản xuất ra nhiều loại đồ gốm.
Theo thời gian, ba loại đồ gốm Satsuma chính đã xuất hiện:
- Kuro Satsuma (黒薩摩, "Satsuma Đen"): Đồ gốm mộc mạc, màu tối được làm từ đất sét giàu sắt. Những đồ gốm này dày, chắc chắn và chủ yếu được sử dụng cho mục đích hàng ngày hoặc tại địa phương.
- Shiro Satsuma (白薩摩, "Satsuma Trắng"): Được làm từ đất sét trắng tinh luyện và phủ một lớp men ngà trong mờ với những vết nứt mịn (kannyū). Những món đồ này được sản xuất cho tầng lớp samurai thống trị và quý tộc, thường có thiết kế thanh lịch, giản dị.
- Satsuma Xuất Khẩu (輸出薩摩): Một phiên bản phát triển sau này của Shiro Satsuma, được tạo ra dành riêng cho thị trường quốc tế vào cuối thời Edo và Meiji. Những món đồ này có tính trang trí cao, được sơn dày đặc bằng vàng và men màu, và có những cảnh tượng kỳ lạ hoặc kể chuyện để thu hút thị hiếu phương Tây.
Đặc điểm
Shiro Satsuma được biết đến vì:
- Màng màu ngà: Bề mặt ấm áp, kem mịn, trong suốt tinh tế.
- Kannyū (màng nứt): Đặc điểm nổi bật bao gồm một mạng lưới các vết nứt mịn trên bề mặt được thiết kế có chủ đích.
- Trang trí men nhiều màu: Thường bao gồm men vàng, đỏ, xanh lá cây và xanh dương.
- Họa tiết:
- Quý tộc và cận thần
- Nhân vật tôn giáo (ví dụ: Quan Âm)
- Thiên nhiên (hoa lá, chim chóc, phong cảnh)
- Cảnh thần thoại và lịch sử (đặc biệt là trong đồ sứ Satsuma xuất khẩu)
Kỹ thuật
Quá trình sản xuất bao gồm:
- Tạo hình bình từ đất sét tinh luyện.
- Nung bisque để làm cứng sản phẩm.
- Phủ men ngà và nung lại.
- Trang trí bằng men phủ và vàng.
- Nung nhiều lần ở nhiệt độ thấp để kết dính các lớp trang trí.
Mỗi tác phẩm có thể mất nhiều tuần để hoàn thành, đặc biệt là các tác phẩm Satsuma xuất khẩu có độ chi tiết cao.
Thời đại xuất khẩu và danh tiếng quốc tế
Trong thời kỳ Minh Trị, Shiro Satsuma đã trải qua một cuộc chuyển mình nhằm thỏa mãn niềm đam mê nghệ thuật Nhật Bản của phương Tây. Điều này đã dẫn đến sự ra đời của thể loại phụ được gọi là "Xuất khẩu Satsuma", được trưng bày tại các triển lãm thế giới, bao gồm:
- Triển lãm Thế giới Paris năm 1867
- Hội chợ Thế giới Vienna năm 1873
- Triển lãm Kỷ niệm 100 năm tại Philadelphia năm 1876
Điều này đã dẫn đến sự phổ biến toàn cầu của đồ gốm Satsuma. Các nghệ sĩ và xưởng gốm xuất khẩu đáng chú ý bao gồm:
- Yabu Meizan (Yabe Yoneyama)
- Kinkozan (Kinkōzan)
- Lò nung Chin Jukan (Sink Life Officer)
Bối cảnh hiện đại
Mặc dù sản xuất gốm Shiro Satsuma truyền thống đã suy giảm, nhưng nó vẫn là biểu tượng của sự tinh hoa gốm sứ Nhật Bản. Các tác phẩm Shiro cổ và Satsuma xuất khẩu hiện đang được các nhà sưu tập và bảo tàng săn đón. Tại Kagoshima, một số thợ gốm vẫn tiếp tục gìn giữ và tái hiện truyền thống Satsuma-yaki (薩摩焼).
Các loại đồ gốm Satsuma
| Loại | Mô tả | Mục đích sử dụng |
|---|---|---|
| Kuro Satsuma | Đồ gốm sứ thô mộc, sẫm màu làm từ đất sét địa phương | Sử dụng hàng ngày, tiện dụng trong phạm vi lãnh thổ |
| Shiro Satsuma | Đồ gốm tráng men ngà thanh lịch với vân nứt và họa tiết tinh xảo | Được sử dụng bởi các daimyo và quý tộc; mục đích nghi lễ và trưng bày |
| Satsuma xuất khẩu | Đồ gốm được trang trí lộng lẫy dành cho các nhà sưu tập phương Tây; sử dụng nhiều vàng và hình ảnh sống động | Nghệ thuật trang trí cho thị trường xuất khẩu (Châu Âu và Bắc Mỹ) |
Xem thêm
Audio
| Language | Audio |
|---|---|
| English |
