Đồ gốm Arita

From Global Knowledge Compendium of Traditional Crafts and Artisanal Techniques
Revision as of 16:14, 20 August 2025 by FuzzyBot (talk | contribs) (Updating to match new version of source page)
(diff) ← Older revision | Latest revision (diff) | Newer revision → (diff)
A fine example of early Arita ware, showcasing the crisp cobalt blue brushwork and elegant form that defined Japanese porcelain in the 17th–18th centuries.

Tổng quan

Đồ gốm Arita (有田焼, Arita-yaki) là một phong cách đồ sứ Nhật Bản nổi tiếng có nguồn gốc từ đầu thế kỷ 17 tại thị trấn Arita, nằm ở tỉnh Saga trên đảo Kyushu. Nổi tiếng với vẻ đẹp tinh tế, bức tranh tinh tế và ảnh hưởng toàn cầu, đồ gốm Arita là một trong những mặt hàng xuất khẩu đồ sứ đầu tiên của Nhật Bản và góp phần định hình nhận thức của châu Âu về đồ gốm Đông Á.

Đặc điểm của nó là:

  • Đế sứ trắng
  • Lớp men dưới màu xanh coban
  • Sau này, lớp men phủ nhiều màu (kiểu aka-ekinrande)

Lịch sử

Nguồn gốc vào đầu những năm 1600

Câu chuyện về đồ gốm Arita bắt đầu với việc phát hiện ra cao lanh, một thành phần chính của đồ sứ, gần Arita vào khoảng năm 1616. Người ta cho rằng nghề thủ công này được giới thiệu bởi thợ gốm Hàn Quốc Yi Sam-pyeong (còn được gọi là Kanagae Sanbei), người được cho là người sáng lập ra ngành công nghiệp đồ sứ của Nhật Bản sau cuộc di cư cưỡng bức của ông trong cuộc xâm lược Triều Tiên của Nhật Bản (1592–1598).

Thời kỳ Edo: Nổi lên

Vào giữa thế kỷ 17, đồ gốm Arita đã trở thành mặt hàng xa xỉ trong và ngoài nước. Thông qua cảng Imari, đồ gốm này được Công ty Đông Ấn Hà Lan (VOC) xuất khẩu sang châu Âu, nơi nó cạnh tranh với đồ sứ Trung Quốc và ảnh hưởng lớn đến đồ gốm phương Tây.

Thời kỳ Minh Trị và Ngày nay

Những người thợ gốm Arita đã thích nghi với thị trường thay đổi, kết hợp các kỹ thuật và phong cách phương Tây trong thời kỳ Minh Trị. Ngày nay, Arita vẫn là trung tâm sản xuất đồ sứ tinh xảo, kết hợp các phương pháp truyền thống với sự đổi mới hiện đại.

Đặc điểm của đồ gốm Arita

Vật liệu

  • Đất sét cao lanh từ mỏ đá Izumiyama
  • Nung ở nhiệt độ cao khoảng 1300°C
  • Thân sứ thủy tinh bền chắc

Kỹ thuật trang trí

Kỹ thuật Mô tả
Lớp men xanh dưới (Sometsuke) Sơn màu xanh coban trước khi tráng men và nung.
Men tráng men trên (Aka-e) Được phủ sau lần nung đầu tiên; bao gồm màu đỏ tươi, xanh lá cây và vàng.
Phong cách Kinrande Kết hợp lá vàng và đồ trang trí tinh xảo.

Họa tiết và Chủ đề

Các thiết kế tiêu biểu bao gồm:

  • Thiên nhiên: hoa mẫu đơn, sếu, hoa mai
  • Cảnh văn học dân gian
  • Họa tiết hình học và hoa văn Ả Rập
  • Phong cảnh Trung Hoa (giai đoạn đầu xuất khẩu)

Quy trình sản xuất

  1. Cao lanh được khai thác, nghiền nát và tinh chế để tạo ra thân sứ có thể gia công được.
  2. Người thợ thủ công tạo hình bình bằng cách đúc thủ công hoặc đúc khuôn, tùy thuộc vào độ phức tạp và hình dạng.
  3. Các mảnh được sấy khô và nung để làm cứng hình dạng mà không cần tráng men.
  4. Các họa tiết dưới men được phủ bằng oxit coban. Sau khi tráng men, một lần nung nhiệt độ cao thứ hai sẽ làm thủy tinh hóa sứ.
  5. Đối với các phiên bản nhiều màu, sơn men được thêm vào và nung lại ở nhiệt độ thấp hơn (~800°C).

Ý nghĩa Văn hóa

Đồ gốm Arita đại diện cho sự khởi đầu của nghệ thuật và công nghiệp gốm sứ Nhật Bản. Nó đã được Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp (METI) công nhận là Nghề thủ công truyền thống của Nhật Bản. Nghề thủ công này đã được UNESCO công nhận là một phần của sáng kiến di sản văn hóa phi vật thể của Nhật Bản. Nó tiếp tục ảnh hưởng đến nghệ thuật gốm sứ hiện đại và thiết kế đồ dùng trên bàn ăn trên toàn thế giới.

Đồ gốm Arita ngày nay

Các nghệ sĩ Arita hiện đại thường kết hợp kỹ thuật truyền thống hàng thế kỷ với thẩm mỹ tối giản đương đại. Thị trấn Arita tổ chức Hội chợ Gốm sứ Arita mỗi mùa xuân, thu hút hơn một triệu du khách.

Các bảo tàng như Bảo tàng Gốm sứ KyushuCông viên Gốm sứ Arita bảo tồn và quảng bá di sản.

Tài liệu tham khảo

  • “Arita ware,” *Wikipedia, The Free Encyclopedia*, accessed 07.08.2025, article version as of mid‑2025.
  • Impey, Oliver R. “Arita ware” in *Japanese Art from the Gerry Collection in The Metropolitan Museum of Art*, Metropolitan Museum of Art, 1989.
  • “Hizen Porcelain Kiln Sites,” Wikipedia, The Free Encyclopedia, accessed 07.08.2025.
  • “Imari ware,” Wikipedia, The Free Encyclopedia, accessed 07.08.2025.
  • “Kakiemon,” Wikipedia, The Free Encyclopedia, accessed 07.08.2025.

Audio

Language Audio
English

Categories