Karatsu Ware
Карацу пхьегӀаш (唐津焼 Карацу-яки) — японхойн ламастан пхьегӀийн кеп, схьаяьлла кхузаманан Сага префектурехь йолчу Карацу гӀалара, Кюсю гӀайрен тӀехь. Шен латтанан эстетикица а, практикан кепашца а, сирлачу глазурашца а гӀараяьлла йолу Карацу пхьегӀаш бӀешерашкахь лоруш ю, къаьсттина чайнан говзанчашна а, рустикан керамикан коллекционерашна а юкъахь.
Исторехь
Карацу пхьегӀаш Момояман мур чекхболуш бу (XVI бӀешо чекхдолуш), Имджин тӀемаш (1592—1598) болчу хенахь Японехь корейхойн пхьегӀаш балийна. Оцу говзанчаша юкъаяьккхира хьалхалерра пешан технологеш а, керамикан техника а, цуо кхачийра Карацу кӀоштахь пхьегӀаш яр.
Коьрта йохк-эцаран некъашна герга хилар бахьана долуш а, луларчу пхьегӀийн центрийн Ӏаткъам бахьана долуш а, Карацу пхьегӀаш сиха евзаш хилира ерриг Японин къилбаседехь. Эдо муьрехь иза хилира коьртачу тайпанех цхьаъ денна лелош йолу стоьлан пхьегӀаш а, чайнан пхьегӀаш а самурайшна а, совдегарийн а классашна.
Характеристика
Карацу пхьегӀа евзаш ю шен:
- Эчиган хьал долу поппар меттигера Сага префектурера схьаэцна.
- Цхьалхе а, Ӏаламан а кепаш, дукха хьолахь чархашца кхоьссина, кӀезиг декораци а йолуш.
- Тайп-тайпана глазурь, шайна юкъахь:
- Э-карацу – аьчкан-оксидан щеткашца кечдина.
- Мишима-карацу – кӀайн слипехь инкрустаци йина кепаш.
- Чосен-карацу – цӀе тиллина корейн кепара глазуран цхьаьнакхетарийн цӀарах.
- Мадара-карацу – шпат мерза хилар бахьана долуш хуьлу Ӏаьржа глазурь.
- Ваби-саби эстетика, лаккхара мах хадийна японхойн чайнан церемонехь.
Техника герз деттар чаккхенан-варан
Карацу пхьегӀаш ламастехь латтайора анагама (цхьана камеран) я ноборигама (дукха камеран альпинизм) пешашкахь, цара ло Ӏаламан Ӏаьнан глазураш а, дагахь доцу тӀехулара эффекташ а. Цхьайолчу пешаша тахана а лелайо дечигах латтор, ткъа вукхара тӀеэцна газан я электрикан пешаш, нийса хилийта.
Тахана Карацу Варе техника а, ламасташ а
Карацухь масех кхузаманан пеша дӀахьо ламаст, цхьаерш орамаш долуш юьхьанцара корейхойн пхьегӀашка кхаччалц. ХӀинцалера пхьегӀаша дукха хьолахь цхьаьнатуху историн техника личностни инновацешца. ХӀинцалера уггаре а лоруш йолчу пешашна юкъахь ю:
- Наказато Тароэмон пеш – лелош ю Дийначу Къоман Хазнийн доьзало.
- Рюмонджи пеш – ламастан кепаш денъярца евзаш йолу.
- Корай пеш – Чосен-карацу говзанча.
Культурни маьӀна
Карацу пхьегӀаш кӀорггера йоьзна ю японхойн чайнан церемоница (къаьсттина ваби-ча школаца), цигахь лаккхара мах хадабо цуьнан кӀезиг хазаллин а, хьакхаран дикаллин а. Кхин а рафинированни пхьегӀаш санна йоцуш, масала, Арита пхьегӀаш, Карацу дакъоша чӀагӀдо кхачамбацар, текстура, латтан тоннаш.
1983 шарахь Карацу пхьегӀаш официалехь билгалъяьккхира Японин Ӏедало Ламастан говзалла аьлла. Иза кхидӀа а Кюсю’н хьалдолчу керамикан тӀаьхьенан символ ю.
Цуьнца йоьзна стилаш
- Хаги Варе – кхин цхьа чай-церемонин езаш йолу, шен кӀедачу глазурашца евзаш йолу.
- Arita Ware – гергахь арахоьцу фарфор, алсам говзаллица.
- Такаторин пхьегӀаш – оццу регионера лакхара цӀе йолу тӀулган пхьегӀаш, иштта корейхойн схьадовлар долуш.
Хьажа кхин а
References
Audio
| Language | Audio |
|---|---|
| English |
