Export Satsuma
„Export Satsuma“ vísar til japanskrar leirgerðar sem framleidd var aðallega í Satsuma-héraði (núverandi Kagoshima-hérað) og öðrum leirkerasmiðjum í Japan á síðari hluta 19. aldar og fyrri hluta 20. aldar, sérstaklega fyrir erlenda markaði. Export Satsuma, sem einkennist af ítarlegum skreytingum, gullhúðun og flóknum fígúrum, varð mjög eftirsótt í Evrópu, Norður-Ameríku og víðar, sérstaklega á „Meiji-tímabilinu“ (1868–1912).
Saga
Satsuma-leirmunir eiga rætur sínar að rekja til fyrri hluta 17. aldar og voru fluttir til Japans af kóreskum leirkerasmiðum sem komu þangað á meðan Japanir réðust inn í Kóreu (1592–1598). Fyrstu verkin voru einföld, hlýleg leirmunir með fíngerðum gljáa.
Þegar Japan opnaðist fyrir vesturlöndum um miðja 19. öld aðlöguðu leirkerasmiðir aðferðir sínar að erlendum smekk. Þetta leiddi til „Export Satsuma“, skrautlegri stíl sem framleiddur var í miklu magni fyrir alþjóðlegar sýningar, diplómatískar gjafir og viðskiptaútflutning.
Lykilatriði í sögu
- 1867 – Satsuma-leirmunir birtust í Evrópu á Parísarsýningunni og vöktu áhuga erlendis.
- 1873–1900 – Hámarksframleiðsla fyrir útflutningsmarkaði, sem féll saman við þátttöku Japans í mörgum heimssýningum.
- Síðla Meiji-tímabilsins – Framleiðslan breiddist út fyrir Satsuma til Kýótó, Osaka og Yokohama, sem leiddi til breytileika í stíl og gæðum.
Einkenni
Útflutnings-Satsuma-stykki eru almennt þekkt af:
- Líkami: Kremlitað, fílabeinslitaður leirmunir með fínni sprunginni gljáa (kan-nyū).
- Skreytingar: Þéttar, litríkar yfirgljáðar glerungar ásamt ríkulegri gullhúðun.
- Þemu: Landslag, hirðmyndir, búddískir guðir og daglegt líf.
- Áferð: Ríkt, upphleypt glerung (moriage) í ákveðnum hágæða dæmum.
Dæmigert skreytingarefni
- Brocade patterns inspired by textiles.
- Mythological figures such as Kannon, Jizō, or Shōki.
- Nature scenes with cherry blossoms, peonies, or chrysanthemums.
- Historical episodes from Japanese literature or folklore.
Major Production Centers
Kyoto
- Known for fine detail, delicate brushwork, and elegant gilding.
- Workshops such as Kinkōzan and Yabu Meizan gained international fame.
Yokohama
- Specialized in large, striking display pieces for Western collectors.
- Frequently employed bright colors and heavier gilding.
Osaka and Kobe
- Produced both high-quality and mass-market wares.
- Many items exported through these busy port cities.
Marks and Signatures
Export Satsuma pieces often bear marks on the base, usually in gold over red. Common elements include:
- The circle with cross emblem of the Shimazu clan (rulers of Satsuma).
- Kanji inscriptions naming the potter or workshop.
- Phrases such as Dai Nippon (Great Japan), emphasizing national pride.
Collectibility and Modern Perception
While mass production led to varied quality levels, Export Satsuma remains highly collectible. The finest pieces are valued for:
- Extraordinary miniature painting skill.
- Complex narrative scenes.
- Excellent condition with minimal gilding loss.
Factors Influencing Value
- Artist reputation (e.g., Yabu Meizan, Namikawa Yasuyuki).
- Level of detail and painting precision.
- Size and uniqueness of form.
- Condition of enamels and gilding.
Notable Examples
- Vases for display in European parlors.
- Tea sets combining Japanese motifs with Western shapes.
- Figurines depicting gods, samurai, or geisha.
- Plaques and chargers designed for wall display.
Legacy
Export Satsuma is both a product of Japan's adaptation to global trade and an expression of traditional craftsmanship shaped by Western tastes. Today, it serves as a testament to the cultural exchange of the Meiji era, balancing domestic artistic traditions with international market demands.
References
- Impey, Oliver. Japanese Export Satsuma, 1867–1914. London: British Museum Press, 2002.
- Ayers, John. The Art of Japanese Porcelain. London: Sotheby's Publications, 1982.
- Cortazzi, Hugh. Japan and the Victorian World. London: Routledge, 2013.
- Gisela Jahn. Meiji Ceramics: The Art of Japanese Export Porcelain and Satsuma Ware, 1868–1912. Munich: Prestel, 1989.
- Franks, Sir Augustus W. Japanese Pottery. London: South Kensington Museum, 1880.
